Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun toplantılarına kısa bir süre kala, Merkez Bankası ve hükümetin yaptığı açıklamalar zamma dair ipuçları sunuyor. Güncellenen ekonomik göstergeler ve tahminlerle, 2025 yılı asgari ücret rakamına ilişkin beklentiler şekillenmeye başladı. Aralık ayındaki görüşmelerin ardından nihai karar verilecek.
ASGARİ ÜCRET 2025 ZAM HESABI İÇİN VERİLER GÜNCELLENDİ
Asgari ücret görüşmelerinde masada yer alacak öncü veri enflasyon verisi olacak. Toplantı süresince Aralık enflasyonu henüz belli olmayacağı için enflasyon tahminleri burada önem kazanacak. Bu kapsamda hükümet, Merkez Bankası ve piyasanın güncellenen son tahminlerine göre asgari ücret hesabı yapıldığında yeni rakamlar ortaya çıktı. Öte yandan yeni asgari ücret rakamına ilişkin hükümet kanadından Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’dan; Merkez Bankası kanadından ise TCMB Başkanı Fatih Karahan ve yardımcısı Cevdet Akçay’dan peş peşe açıklamalar geldi.
YENİ ASGARİ ÜCRET ZAMMI NE KADAR OLACAK?
Asgari ücret 2025 zam hesabı öncü verilere gelen güncellemeyle değişti. Merkez Bankası tarafından açıklanan Piyasa Katılımcıları Anketi’ndeki son güncelleme ile yeni rakamlar ortaya çıktı.
ASGARİ ÜCRET TESPİT KOMİSYONU’NUN TOPLANTILARINA 2 HAFTA KALDI
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun belirleyeceği yeni rakam ile sadece işçilerin en az alacağı rakam değil BES devlet katkısı, stajyer ücreti, işsizlik maaşı, doğum borçlanması, GSS, SSK ve Bağ-Kur primleri gibi bir çok gelir ve ödeme de değişecek.4
YENİ ASGARİ ÜCRET RAKAMI NASIL BELİRLENECEK?
İşçi kesiminden 5 üye ile işveren kesiminden 5 üyenin yer alacağı komisyonda 5 hükümet temsilcisi de hakemlik yapacak. Komisyon yeni asgari ücret rakamını belirlerken birçok veriyi dikkate alacak. Ancak bunlar arasında belirleyici rolü enflasyon verisi üstlenecek. Fakat toplantı süresince Aralık enflasyonu henüz belli olmayacağı için tahminler üzerinden hesaplamalar yapılacak.
PEŞ PEŞE AÇIKLAMALAR
Komisyon toplantılarına sayılı günler kala yeni asgari ücret rakamına ilişkin peş peşe açıklamalar geldi.
CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI YILMAZ’DAN ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI
Bütçede ücretlerle ilgili artış oranı konulmadığını hatırlatan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Memurlarla ilgili süreç belli kurala bağlanmış, toplu sözleşme çerçevesinde işliyor. Asıl merak edilen konu asgari emekli ücreti. Geldiğimiz noktada 12 bin 500 TL’ye çıkarıldı. Asgari ücret kamunun tek başına belirlediği ücret değil. Üçlü mekanizma var. Metropollerde özellikle soruyorum ‘Ne kadar ücret veriyorsunuz?’ diye. Genelde asgari ücretin üzerinde bir noktaya gelmiş durumda” dedi.
Yılmaz, 2025 yılı asgari ücreti ile ilgili olarak da şöyle konuştu:
“Buradaki süreç müzakereler sonucunda şekillenecek. İl bazında farklı satın alma gücü olduğunu söyleyebiliriz. Yıl sonunda müzakereler yapılacak, onun sonucunda şekillenecek. Hem reel ekonominin durumu hem sosyal dengeler hem de tarafların beklentileri görülerek denge içinde bir yaklaşım olacak.”
BAKAN ŞİMŞEK’TEN ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yeni yılda uygulamaya girecek asgari ücretle ilgili rakam vermek için henüz erken olduğunu ifade ederken, ancak çalışanların enflasyona ezdirilmeyeceğini kaydetti. Şimşek, “Çalışanlarımızı hiçbir şekilde enflasyona ezdirmedik, ezdirmeyeceğiz. Geçen sene asgari ücret yüzde 107.5 arttı. Geçen sene enflasyon neydi? Yüzde 65. Bu sene enflasyon yüzde 44’e revize edildi, yüzde 49 vermişiz” dedi.
BAKAN IŞIKHAN’DAN ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2002’de 184 lira olan asgari ücretin, reel olarak yüzde 254 artırılarak bu yıl net 17 bin 2 lira olarak uygulandığını hatırlatarak, “Aralık ayında, 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek için yine komisyonumuz toplanacaktır. Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz.” dedi.
MERKEZ BANKASI BAŞKANI KARAHAN’DAN ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI
TCMB Başkanı Karahan, yılın son enflasyon raporunu sunduktan sonra aldığı sorularda yurt dışı toplantılarında asgari ücret zammına ilişkin geçen diyalogta soruldu. Merkez Bankası Başkanı Karahan, “İddia edildiği gibi kapalı kapılar ardında başka bir şey söylediğimiz doğru değil. Bunu net bir şekilde yalanlamak istiyorum” diyerek konuya ililşkin şu açıklamalarda bulundu:
“ASGARİ ÜCRET KURULUNUN TARAFI DEĞİLİZ”
Bu konuda bizim normatif bir şekilde şöyle olmalı diye bir değerlendirme yapmamız söz konusu değil doğru da olmaz. Biz karar verici değiliz. Bir kurul var burada. Kurul toplanıyor. Belli süreçleri var. Süreçleri işletiyor. Çeşitli kesimleri dinliyor ve bir karar veriyor. Biz bu kurulun bir tarafı olmadığımız gibi resmi ya da gayri resmi herhangi bir tavsiyede de bulunmuyoruz. Bununla birlikte raporumuzda bir enflasyon tahmini vermek durumundayız. Hedefleme yapıyoruz.
Dolayısıyla ücret gelişmeleri dahil çeşitli varsayımlar yapmamız gerekiyor. Buradaki varsayımları yaparken de yetkili merciilerin yaptığı açıklamalar üzerinden farklı senaryolar oluşturuyoruz. Bu doğrultuda bir varsayım seti kullanarak tahminlerimizi oluşturuyoruz.
“ENFLASYON DÜŞTÜĞÜNDE TÜM KESİMLERE YANSIR”
Fakat genel olarak şunu net bir şekilde söylemek istiyorum. Yüksek enflasyon ortamında ücretler reel olarak erir. Bizim yapmamız gereken enflasyonu kalıcı bir şekilde düşürmek, fiyat istikrarını sağlamak. Bunda kararlıyız. Bugüne kadar yaptıklarımızla da bu kararlı duruşu gösterdiğimizi düşünüyorum.
Enflasyon net bir şekilde düştüğünde alım gücünün arttığını, kalıcı bir düzelme olduğunu ve refah artışının toplumun tüm kesimleri tarafından daha düzgün bir şekilde paylaşıldığını göreceğimizi düşünüyorum.
TCMB BAŞKAN YARDIMCISI AKÇAY’DAN ASGARİ ÜCRET AÇIKLAMASI
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, Karahan’ın asgari ücret hakkında açıklamalarına şu ifadeleri ekledi:
Asgari ücret ile ilgili birkaç pozitif değerlendirme yapayım. Normatif değil pozitif değerlendirme. Birincisi başkanın da aynen söylediği gibi biz tavsiye mercii değiliz ama asgari ücret artış oranlarında ücret geçişkenliğinin ne olduğu, bunun enflasyona etkisinin ne olacağı konusunda çalışmalarımız var. İkincisi asgari ücret artışının iktisadi faaliyetin nispeten zayıfladığı bir dönemde yapılmasının geçişkenliği azaltacağı da aşikar olmak durumunda. Sadece faaliyetin yükseldiği bir dönemde yaptığınız asgari ücret artışının ücretler ve enflasyona gecişkenliği daha yüksek olacak. Ama döngünün yavaşlama döneminde yapıyorsanız bunu etkisi daha az olacak. Böyle bir şansımız var. Dolayısıyla bu dönem önemli bir dönem.
“DİĞER ÜCRETLERDEKİ ARTIŞLAR ASGARİ ÜCRET ARTIŞININ MUHTEMELEN GERİSİNDE KALACAK”
Bir de ücret dağılımına baktığınızda asgari ücrette, düşük vasıflı çalışanların ücretlerinin dağılımda zarar görmemesi için yine burada yapılacak artışın aslında böyle bir şey yaratmayacağını söylemek lazım. Bundan kastım diğer ücretlerde yapılacak olan artış oranları, iktisadi faaliyetin böyle bir döngüsünde asgari ücret artışının muhtemelen gerisinde kalacak. Bir de bizim aslında birazcık baktığımız bütçelemeler şu anda bu rakamların düşük düzeylerde gezdiğini bize söylüyor ki bu olumlu bir şey enflasyon açısından.
“İLERİYE DÖNÜK ENDEKSLEME YAPMAMIZ GEREK”
Bir de şunu belirtmekte belki fayda var. Bu katılıkla ilgili bir şey aslında. Bir noktada illa ki ileriye dönük endekslemeye geçmek zorundayız. Geriye dönük endekslemeler sürekli aslında kendi kendini yaratan bir süreç doğuruyor. Bir noktada ileriye dönük endeksleme hem kamuda hem özel sektörde devreye girmek zorunda. Ben yine bu konjonktürün bunun için uygun bir dönem olduğu kanaatindeyim. Bunu bu dönemde başlatabilirsek hem asgari ücrette düşük vasıflı çalışan ücretlerinin dağılımında hit yemediği, darbe yemediği bir dönem olma şansı var bunun hem de ileriye dönük endekslemenin devreye girmesi için uygun bir zaman.
ASGARİ ÜCRET NASIL HESAPLANACAK?
Güncellenen Orta Vadeli Program’a göre hükümetin yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 41,5 olurken, açıklanan son enflasyon raporuna göre Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahmini de yüzde 44 oldu. Bununla birlikte Kasım ayı Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre ise piyasanın yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 44,81 oldu. Güncellenen son tahminlerle asgari ücret 2025 zam hesabı değişti. Yeni rakamlar ortaya çıktı. İşte merak edilen o rakamlar:
GÜNCELLENMİŞ TAHMİNLERE GÖRE YENİ ASGARİ ÜCRET RAKAMLARI
OVP TAHMİNİ: YÜZDE 41.5 ARTARSA
NET ASGARİ ÜCRET: 24.057,83 TL
TCMB TAHMİNİ: YÜZDE 44 ARTARSA
NET ASGARİ ÜCRET: 24.482,88 TL
PİYASANIN TAHMİNİ: YÜZDE 44,81 ARTARSA
NET ASGARİ ÜCRET 24.620,59 TL
ORTALAMA TAHMİN: YÜZDE 43,43 ARTARSA
NET ASGARİ ÜCRET: 24.385,96 TL
