İşçilerin memur unvanlı personelin amiri olup olamayacağı konusu, Danıştay, Sayıştay ve Kamu Denetçiliği Kurumu'nun kararları doğrultusunda netleşmiştir. Bu kurumlar, işçilerin memurların amiri olamayacağını açıkça belirtmiş ve bu durumu ihlal edenlerin hukuki ve cezai sorumluluklarla karşılaşabileceğini vurgulamıştır.
Memuriyet Hiyerarşisinde İşçilerin Yeri
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 128. maddesi ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4. maddesi, kamu hizmetlerinin asli ve sürekli nitelikte olanlarının yalnızca memurlar tarafından yürütülebileceğini hükme bağlamaktadır. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2024 tarihli kararına göre, asli ve sürekli görevlerin memurlar tarafından yerine getirilmesi gerektiği vurgulanmış, işçilerin ise yalnızca geçici ve asli olmayan işlerde görev alabileceği belirtilmiştir. Bu sebeple, işçilerin memurların amiri olarak atanması hem hukuki hem de mevzuat açısından mümkün değildir.
Vekalet Görevlendirmeleri ve Şartları
Bir görevin vekaleten yürütülmesi gerektiğinde, bu görevi üstlenecek kişinin asilde aranan şartları taşıması zorunludur. Özellikle, 1 ila 4. dereceli kadrolara vekalet edecek kişilerin, 657 sayılı Kanun'un 68. maddesinde belirtilen niteliklere sahip olması gerekmektedir. İşçilerin bu tür kadrolara vekalet etmesi mümkün değildir. Eğer uygun bir memur bulunamazsa, görevin geçici olarak tedviren yürütülmesi mümkündür, ancak bu da kalıcı bir çözüm değildir.
Danıştay ve Sayıştay Kararları
Danıştay’ın çeşitli kararları, işçilerin memur kadrolarına vekalet etmesinin hukuka aykırı olduğunu vurgulamaktadır. Danıştay 2. Dairesi’nin 1998 tarihli kararı, işçilerin memur kadrolarında görevlendirilmesinin Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesi kapsamında "görevi kötüye kullanma" suçunu oluşturduğunu belirtmiştir. Sayıştay raporları da, asli ve sürekli kamu hizmetlerinde işçi çalıştırılmasının hukuka aykırı olduğunu teyit etmektedir. Özellikle 2017 yılında yayımlanan bir raporda, memuriyet görevlerinin işçilere devredilmesinin hukuki olmadığı belirtilmiştir.
Hukuki ve Cezai Yaptırımlar
Mevzuata aykırı olarak işçilerin memur görevlerinde çalıştırılması durumunda, mali ve cezai sorumluluklar ortaya çıkabilir. Danıştay ve Sayıştay kararları, bu tür uygulamaların görevi kötüye kullanma suçunu oluşturduğunu ve sorumluların cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabileceğini açıkça belirtmektedir.
Sonuç olarak, işçilerin memurların amiri olamayacağı, ilgili yasal düzenlemeler ve mahkeme kararları ile açıkça ortaya konmuştur. Bu tür görevlendirmeler hukuka aykırı olup, kamu hizmetlerinin etkinliğini olumsuz yönde etkileyebilir.
