Yale Üniversitesi’nde geliştirilen deneysel kanser aşısı, 9 böbrek kanseri hastasında tümörü tamamen yok ederek tıpta yeni bir umut kaynağı oldu. Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser hücrelerini hedef alan bu aşı, sağlıklı hücrelere zarar vermeden etki gösteriyor. Çalışmanın Faz 2 aşaması sürerken, elde edilen sonuçlar büyük heyecan yarattı.
2019-2021 yılları arasında çalışmaya dahil edilen hastalar, Temmuz 2023'te yapılan üç yıllık takip taramalarında kansersiz olarak kaydedildi.
Hastaya Özel Bağışıklık Yanıtı Geliştirildi
Aşı, cerrahi sonrası kalan kanser hücrelerini ortadan kaldırmak için her hastanın biyolojik özelliklerine göre özel olarak tasarlandı. Çalışmanın baş araştırmacısı Dr. David Braun, "Bağışıklık sistemini doğrudan tümöre özgü hedeflere yönlendirmek istedik" dedi. Özellikle ileri evre böbrek kanserinde yüksek ölüm oranı göz önüne alındığında, bu tedavi yöntemi kanserin nüksetmesini engelleme konusunda devrim niteliğinde bir gelişme olarak görülüyor.
Bağışıklık sistemi, mutasyonların yüzde 65'ine kadarını tanıyıp tepki verdi
Faz 1 aşamasında aşı, hastalar tarafından ne kadar tolere edilebildiği ve güvenliği açısından test edildi. Çalışmaya katılan 9 hasta, toplamda 7 doz aşı aldı (ilk aşamada 5, hatırlatma aşamasında 2 doz). Dört hasta yalnızca aşı olurken, beş hasta düşük dozda bağışıklık tedavisi ilacı ipilimumab ile birlikte aşılandı.
Bağışıklık sistemi, hastaların tümörlerindeki kanserle ilişkili mutasyonların yüzde 65'ine kadarını tanıyıp tepki verdi. Aşı, bağışıklık sisteminin kanser hücrelerini tanımasını sağlayan "neoantijen" adı verilen protein fragmanları kullanılarak geliştirildi. Her hastanın tümörü genetik olarak dizilendi, kanser spesifik proteinler belirlendi ve bu proteinleri tanıyacak peptitler laboratuvarda sentezlendi. Daha sonra, bu peptitler birleştirilerek kişiye özel bir aşı oluşturuldu.
Grip benzeri hafif semptom gözlendi
Araştırmacılar, aşının hem bağışıklık tedavisiyle hem de tek başına aynı olumlu sonuçları verdiğini ve ciddi yan etkilere yol açmadığını belirtti. Hastalarda yalnızca grip benzeri hafif semptomlar gözlemlendi.
Dr. Braun, "Bağışıklık sisteminin T hücreleri aracılığıyla güçlü ve uzun süreli bir tepki verdiğini görmek son derece cesaret verici. Bu, kanserle savaşta bağışıklık yanıtını kalıcı hale getirebileceğimizin bir göstergesi" dedi.
Çalışmanın sonuçları, bilim dünyasının en prestijli dergilerinden biri olan Nature’da yayımlandı. Ancak aşının etkinliğinin kesin olarak belirlenmesi için daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç var. Şu anda faz 2 denemeleri sürdürülüyor ve bu aşamada aşı, bağışıklık sistemini güçlendiren Keytruda (pembrolizumab) adlı ilaç ile birlikte test ediliyor.
Kanser aşısı, onkoloji alanında devrim yaratabilir mi?
Onkoloji alanındaki araştırmalar, şimdiye kadar kanserin geniş bir yelpazede bağışıklık sistemini atlatmasını önleyebilecek bir aşı geliştirme konusunda zorluklar yaşamıştı. Ancak Yale Üniversitesi’nin geliştirdiği bu kişiye özel kanser aşısı, kanser tedavisinde çığır açabilecek bir adım olabilir.
Böbrek hücreli karsinom, dünya çapında en yaygın 10 kanser türü arasında yer alıyor. Her yıl dünya genelinde 400 binden fazla yeni vaka tespit edilirken, ABD’de bu sayı yaklaşık 80 bin civarında.
Sigara kullanımı, obezite, yüksek tansiyon, genetik faktörler ve ailede böbrek kanseri öyküsü, bu hastalığın gelişme riskini artırıyor. Teşhis oranlarının yıllar içinde artmasının, daha gelişmiş tarama yöntemleri ve farkındalığın artışıyla bağlantılı olduğu düşünülüyor.
